Vi khuẩn listeria có khả năng tồn tại lâu dài trong môi trường tự nhiên và trong một số loại thực phẩm, vì vậy nếu không đảm bảo vệ sinh khi ăn uống có nguy cơ cao bị ngộ độc thực phẩm do vi khuẩn listeria.
1. Khái niệm.
Trực khuẩn gây bệnh listeria monocytogenes là vi khuẩn gram dương, hiếu kỵ khí tùy tiện, có khả năng di động, vi khuẩn không tiết ra ngoại độc tố nhưng có nội độc tố gây hoại tử. Chúng sinh phát triển ở nhiệt độ 10C - 450C, tốt nhất là khoảng 450C và ở pH: 6-8, do đó nó có thể tồn tại thời gian dài trong môi trường, chúng bị tiêu diệt bằng phương pháp thanh trùng và nấu chín. Nó tồn tại rộng rãi trong tự nhiên đất, phân, động vật, rau hỏng, nước thải, sữa, phô mai và một số thực phẩm đóng hộp từ động vật không đảm bảo vệ sinh. Vi khuẩn listeria có trong nguồn thực phẩm không đảm bảo vệ sinh là một nguyên nhân gây ra ngộ độc thực phẩm nguy hiểm.
Khả năng gây bệnh của vi khuẩn listeria monocytogenes:
+ Vi khuẩn sau khi xâm nhập vào cơ thể nếu qua đường tiêu hóa: Có thể gây bệnh tại đường tiêu hóa hoặc không chỉ gây bệnh ở đường tiêu hóa mà còn có thể xâm nhập vào máu gây tình trạng nhiễm khuẩn huyết hoặc lây lan sang hệ thần kinh trung ương gây viêm màng não, trường hợp gây bệnh nặng hay gặp ở những người có hệ miễn dịch suy yếu.
+ Ở phụ nữ mang thai mắc bệnh có thể lây truyền sang thai nhi gây sảy thai, thai chết lưu, đẻ non hoặc trẻ sơ sinh bị nhiễm khuẩn huyết, viêm màng não sau sinh từ 1 đến 4 tuần.
Con đường lây bệnh: Vi khuẩn listeria có thể lây qua con đường sau
+ Qua đường ăn uống: Khi ăn phải thức ăn bị nhiễm vi khuẩn, ngộ độc thực phẩm.
+ Truyền từ mẹ sang con qua nhau thai hay trong quá trình sinh đẻ.
Ở những người khỏe mạnh, dù ăn một lượng ít thức ăn có chứa vi khuẩn listeria cũng có thể không nhiễm bệnh, nhưng ở những đối tượng có nguy cơ cao dù một lượng nhỏ vi khuẩn listeria trong thức ăn cũng có thể gây ra bệnh.
+ Phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh
+ Người cao tuổi trên 65 tuổi
+ Người mắc bệnh suy giảm miễn dịch tự nhiên hay mắc phải
+ Những người bệnh ung thư, tiểu đường, hay bệnh thận
2. Những biểu hiện khi nhiễm vi khuẩn listeria
Các triệu chứng thường bắt đầu sau khi ăn phải thức ăn nhiễm khuẩn vài ngày, đến vài tuần, có khi vài tháng mới thấy. Các triệu chứng bệnh bao gồm:
+ Hay gặp: Sốt, tiêu chảy, buồn nôn, nôn, đau cơ, mệt mỏi, đôi khi có các cơn ớn lạnh, hoặc có thể xuất hiện triệu chứng như bị cảm cúm.
+ Phụ nữ mang thai cũng thường chỉ xuất hiện các triệu chứng giống như cảm cúm, nhưng trong giai đoạn thai kỳ có thể dẫn đến việc bị sảy thai, thai chết non, sinh non hoặc đe dọa tính mạng trẻ sơ sinh.
+ Nhiễm khuẩn huyết: Bệnh nhân xuất hiện sốt cao rét run hoặc hạ thân nhiệt, rối loạn nhịp tim, hạ huyết áp, khó thở...Là trường hợp nguy hiểm, tỷ lệ tử vong cao
Vi khuẩn sau khi xâm nhập vào cơ thể nếu qua đường tiêu hóa
3. Phòng bệnh do listeria gây ra
+ Ăn những thực phẩm đã được nấu chín đề phòng ngộ độc thực phẩm.
+ Vệ sinh cơ thể sạch sẽ, rửa tay sau khi đi vệ sinh, sau khi tiếp xúc với nguồn vi sinh vật và trước khi ăn.
+ Tránh sử dụng tất cả sản phẩm sữa chưa được tiệt trùng, thực hiện tiệt trùng tất cả sản phẩm sữa.
+ Không bảo quản thực phẩm trong tủ lạnh quá lâu, luôn giữ tủ lạnh bên trong sạch sẽ, đảm bảo nhiệt độ bảo quản thực phẩm ổn định, do vi khuẩn listeria có thể phát triển và nhân lên từ từ trong tủ lạnh.
+ Tránh sử dụng phân tươi chưa xử lý để bón rau, rau sống phải rửa thật sạch trước khi ăn.
+ Tuân thủ nguyên tắc an toàn thực phẩm.
+ Người chăn nuôi gia súc nên cẩn thận khi tiếp xúc với thai súc vật bị chết, những con vật bị ốm. Cần vệ sinh cơ thể sạch sẽ sau khi tiếp xúc với gia súc.
+ Hình thành thói quen đọc kỹ hạn sử dụng và cách bảo quản của các thực phẩm đóng hộp.
Hiện chưa có vắc-xin phòng bệnh nên thực hiện chế độ ăn uống đảm bảo an toàn thực phẩm và có thói quen đọc hạn sử dụng của thực phẩm, nhất là với những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao là biện pháp hiệu quả ngăn ngừa bệnh.
Nếu có triệu chứng bất thường, bạn nên được thăm khám và tư vấn với bác sĩ chuyên khoa.
