Sinh ra trong một gia đình có truyền thống làm nghề đúc đồng, được lưu truyền qua bao nhiêu thế hệ, bản thân Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Bá Châu thành công như ngày hôm nay cũng là nhờ vào sự “truyền lửa” của bố mình. Ông Châu nhớ lại năm 1969, lúc đó ông mới là cậu bé 7 tuổi thì gia đình ông được Phòng Công thương huyện Thiệu Hóa giao nhiệm vụ đúc pho tượng đồng Bác Hồ theo mẫu do nhà điêu khắc Lê Đình Quỳ tạc bằng đất. Bố ông lúc đó đang là Chủ nhiệm Hợp tác xã đúc đồng Thiệu Trung cùng các cộng sự đã đúc pho tượng Bác Hồ bằng đồng nặng 470kg. Hiện bức tượng Bác Hồ vẫn đang lưu giữ tại UBND huyện Thiệu Hoá.
Suốt 20 năm cuối của thế kỷ XX, nghề đúc đồng ở Thiệu Trung ngày càng mai một, nhiều hộ gia đình đã phải bỏ nghề đúc đồng để chuyển sang sinh sống bằng nghề khác. Tuy nhiên, nhờ tâm huyết của những nghệ nhân còn yêu nghề, tiếc nghề, nghề đúc đồng Chè Đông dần được khôi phục. Những nghệ nhân tâm huyết với nghề ở Thiệu Trung như Lê Văn Bảy, Lê Văn Dương, Nguyễn Bá Châu, Đặng Ích Hoàn… đã thực sự khiến làng Chè Đông “sống dậy” với những sản phẩm nổi tiếng cả nước.
Với tình yêu và niềm đam mê không bờ bến, những người thợ đúc đồng làng Chè Đông đã mày mò, nghiên cứu, đúc thành công trống đồng bằng phương pháp thủ công truyền thống với nhiều kích cỡ khác nhau, được các nhà khoa học trong và ngoài nước đánh giá cao. Năm 2000 được xem là năm đánh dấu sự trở lại của làng nghề đúc đồng Chè Đông khi mà ông Nguyễn Bá Châu cùng các cộng sự đã đúc thành công chiếc trống đồng đầu tiên với phiên bản và hoa văn của trống đồng Ngọc Lũ.
Ông Nguyễn Bá Châu cũng là tác giả của chiếc trống đồng kỷ lục cao 1,6m, rộng 2,4m đang trưng bày tại khu dã ngoại huyện Long Khánh, tỉnh Đồng Nai (năm 2011). Đặc biệt là các sản phẩm “Đôi tượng đồng phiên bản cây đèn hình người quỳ lớn nhất Việt Nam”, “Trống đồng đánh ngang 2 mặt đúc bằng phương pháp thủ công đầu tiên ở Việt Nam” và “Trống đồng lớn nhất Việt Nam với chiều cao 1,65 m, rộng 2,4 m, nặng 2 tấn” đã được xác lập các kỷ lục Guinness Việt Nam. Năm 2016, ông vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú vì đã có nhiều cống hiến trong việc gìn giữ và phát triển ngành nghề thủ công truyền thống.
Ông Trần Công Lạc, Chủ tịch UBND xã Thiệu Trung khẳng định: “Những thành quả của nghệ nhân Nguyễn Bá Châu đã đóng góp quan trọng vào sự hồi sinh, phát triển làng nghề đúc đồng truyền thống theo phương pháp thủ công ở xã Thiệu Trung. Hiện UBND xã Thiệu Trung, UBND huyện Thiệu Hóa đang hoàn thiện hồ sơ đề đề nghị sản phẩm “Trống đồng Quý Châu” của gia đình Nghệ nhân Nguyễn Bá Châu trở thành sản phẩm OCOP của tỉnh Thanh Hóa.”
Hy vọng với những nỗ lực không ngừng nghỉ cùng đôi bàn tay tài hoa và lòng yêu nghề, Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Bá Châu sẽ tiếp tục sáng tạo những tác phẩm đặc sắc để góp phần gìn giữ, phát triển làng nghề đúc đồng Chè Đông ngày càng hưng thịnh, bền vững.
